Betonarme duvarlı iksa perdeleri ise zemin ve çevre koşullarına göre kuyu perde, açık perde, diyafram duvar gibi yöntemlerle inşa edilebilmektedir. Kazı aksı boyunca sürekliliği devam eden betonarme perdelerde başlık kirişi ve kuşak kirişi uygulaması genellikle yapılmamaktadır.

Çok derin kazıların dikey olarak gerçekleştirilmesini mümkün kılan bu sistem, geçici ve kalıcı uygulamalarda kullanılabilmektedir.

İÇTEN DESTEKLİ İKSA SİSTEMLERİ

İçten destekli iksa sistemleri, elverişsiz zemin koşulları (yumuşak zemin, yüksek yeraltı suyu seviyesi gibi) ve saha etrafında yer alan komşu yapılar, altyapı tesisleri vb. nedeniyle ankraj uygulamasının yapılamadığı durumlarda ve sahanın içbükey geometrili ve dar alanlı kısımlarında tercih edilen bir iksa sistemi türüdür. Kazı yüzeylerinin genellikle geçici olarak desteklendiği kademeli kazı uygulamalarında kullanılan bu sistemde, yanal yükler çelik boru / profiller veya betonarme kirişler aracılığıyla karşılanmaktadır. Çelik elemanlar karşılıklı iksa perdesi yüzeylerine genellikle pasif durumda yerleştirilmekte olup, nadiren montaj esnasında öngerme uygulanmak suretiyle aktif olarak da çalıştırılabilmektedir. Ancak destek elemanları büyük açıklıklar için kullanılamamaktadır.

İksa perdeleri, kademe kazısı öncesinde kazı alanı çevresinde imal edilen kazık veya betonarme perde elemanlarından oluşmaktadır. Kazıklı iksa perdeleri, fore kazıklar ile yüklerin destek kirişlerine düzgün bir şekilde aktarılmasını sağlayan betonarme veya çelik kuşak kirişlerinden oluşmaktadır. İksa sisteminin bütünlüğünün sağlanması ve yanal deplasmanların sınırlandırılması amacıyla kazıklar betonarme bir başlık kirişine bağlanmaktadır. Betonarme iksa perdeleri ise kuyu perde veya diyafram duvar yöntemleriyle teşkil edilebilmektedir.

Montajının kısa sürede gerçekleştirilebilmesi nedeniyle çelik destek elemanlarının kullanımı işveren açısından avantaj sağlamaktadır. İnşaatın yükselmesiyle birlikte kotuna ulaşılan çelik elemanlar, söküldükten sonra tekrar kullanılabilmekte ve ekonomik açıdan geri dönüşüm sağlanabilmektedir. Betonarme destek kirişleri ise yapının parçası olacak şekilde kalıcı eleman olarak tasarlanabilmektedir.

KONSOL İKSA SİSTEMLERİ

Konsol iksa sistemleri, orta ve daha düşük derinlikteki kazılar ile dolgu şevlerinin desteklenmesi ve şev stabilizasyonu uygulamalarında kullanılmakta olup, bu sistemler, betonarme duvar, kazıklı perde gibi yöntemlerle teşkil edilmektedir.

Konsol betonarme duvarlar istinat duvarı ve keson kuyu yöntemleriyle gerçekleştirilebilmektedir. İstinat duvarları, çalışma güvenliği için gerekli yatay mesafe sağlanarak taban kotuna kadar hafriyatı yapıldıktan sonra, demir ve kalıp işçilikleri yapılarak inşa edilebilmektedir. Keson kuyu perde yöntemi ise, 1,5 – 2 m genişliğinde atlamalı olarak anolar halinde kuyuların yerinde betonlanması suretiyle inşa edilmesi prensibine dayanmaktadır. Kuyuların kazısı el gücü veya pnömatik delgi aletleri aracılığıyla gerçekleştirilmekte olup, içerisinde çalışılan zemin / kaya yüzeyi ahşap iksa ve kaplama elemanları ile desteklenerek tabana inilmektedir.

Kazıklı perdeler, kazı öncesinde iksa hattı boyunca imal edilen fore kazıklardan oluşturulmaktadır. İnşa edilmesi için ilave kazı yapılması ihtiyacını ortadan kaldıran bu uygulama, imalat hızının sağladığı avantaj nedeniyle sıklıkla tercih edilmektedir. Zemin koşullarına göre ayrık, teğet veya kesişen formda imal edilebilen fore kazıklar, iksa sisteminin bütünlüğünün sağlanması ve yanal deplasmanların sınırlandırılması amacıyla betonarme bir başlık kirişine bağlanmaktadır. Tek veya çoklu sıralar halinde imal edilen fore kazıkların, doğal ve dolgu şevlerinin stabilizasyonu uygulamalarında da yaygın olarak kullanılmaktadır.

ZEMİN ÇİVİLİ İKSA SİSTEMLERİ

Zemin çivili iksa sistemleri, kazı yüzeyinin kendini nispeten tutabildiği zemin / kayalarda yapılan derin kazıların desteklenmesi ve mevcut duvarların takviye edilmesi uygulamalarında kullanılmaktadır. Zemin çivileri, zemin / kaya içerisinde yataya yakın bir açıda açılan deliklere çelik donatı çubuğununun yerleştirilmesi ve bu çubuğun etrafının çimento enjeksiyonu ile doldurulması suretiyle imal edilen elemanlardır. Üzerlerine öngerme uygulanmadığı için pasif ankraj olarak da adlandırılan bu elemanlar betonarme bir yüzey kaplamasına gömülü olarak tutturulmaktadır. Uygulama, zemin / kaya yüzeyinin 5 – 10° gibi küçük eğimlerle şevlendirilerek kazılması ve zemin çivisi imalatı akabinde kazının yukarıdan aşağıya doğru kademeler halinde devam etmesi şeklinde gerçekleştirilmektedir.

En ekonomik iksa sistemi türlerinden biri olan zemin çivili iksa sistemleri, esnek yapıları nedeniyle deprem esnasında daha az deforme olduklarından kalıcı iksa uygulamalarında daha çok tercih edilmektedir. İmalatının pratik oluşu ve erişim kolaylığı özellikleri nedeniyle yüzey kaplaması olarak genellikle püskürtme beton kullanımı tercih edilmekte olup, estetik ve mimarî gereksinimler doğrultusunda bu kaplama önüne yerinde dökme beton veya prekast panel uygulamaları da gerçekleştirilebilmektedir.